Rudowski Szymon 1875 -

inżynier hutnik, naczelnik Wydziału Przemysłu i Handlu Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego.
Urodzony w majątku Rumoka w pow. mławskim, był synem Szymona, właściciela tego majątku, i Katarzyny z Kalksteinów.
Brak informacji, gdzie uzyskał średnie wykształcenie. W latach 1893-6 studiował na Wydziale Mechaniczno-Technicznym Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie, którą ukończył z wyróżnieniem. Kontynuował studia na Wydziale Technicznym Akademii Górniczej we Freibergu i tu otrzymał w r. 1901 dyplom inżyniera hutnictwa. Zdany raczej na własne siły, w czasie wakacji w latach 1896-1901 pracował zarobkowo praktykując w renomowanych hutach i odlewniach na Górnym Śląsku, w Zagłębiu Dąbrowskim i Warszawie, gdzie zbliżył się do miejscowych działaczy Ligi Narodowej i został jej członkiem. W latach późniejszych związał się ze Stronnictwem Demokratyczno-Narodowym w zaborze rosyjskim. Dnia 10.VI.1901 rozpoczął pracę jako inżynier w dużej walcowni żelaza w Sosnowcu (Huldschinsky), która należała do zarządzanego przez kapitał niemiecki Towarzystwa Akc. Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza, jednego z największych i najnowocześniejszych w Król. Pol. kombinatów hutniczych. Dzięki energii, pracowitości i taktowi, a nade wszystko dobremu fachowemu przygotowaniu, szybko zdobył zaufanie zarządu Towarzystwa, które w 1903 powierzyło mu nadzór techniczny nad budową pierwszego w Król. Pol. dużego zakładu produkcji rur bez szwu przy walcowni sosnowieckiej. Pod jego kierownictwem rurownia ta stała się największym tego typu zakładem wytwórczym w całym państwie rosyjskim (aż do pierwszej wojny światowej), pracując głównie na potrzeby gwałtownie rozwijającego się wówczas przemysłu naftowego. Zasługi Szymona Rudowskiego docenili również nowi właściciele Towarzystwa - kapitaliści francuscy, którzy 1.I.1914 powołali go na dyrektora całej walcowni w Sosnowcu.

Funkcję tę formalnie pełnił aż do 31.III.1922, ale faktycznie już od grudnia 1920 angażował się coraz bardziej w akcję plebiscytową na Górnym Śląsku, przygotowując na zlecenie Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu dla władz alianckich różne opracowania wykazujące związki gospodarcze Górnego Śląska z Polską.
Wiosną i latem 1921 przebywał z podobnym zadaniem w Paryżu, gdzie wraz z inż. Stanisławem Grabiańskim, dr Jerzym Kramsztykiem i prof. Eugeniuszem Romerem pełnił funkcję eksperta Przedstawicielstwa Rządu Polskiego i Polskiego Komitetu Plebiscytowego na Górny Śląsk.

Z dniem 1.IV.1922 objął stanowisko naczelnika Wydziału Przemysłu i Handlu Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku...
Po podziale Górnego Śląska i powołaniu (17.VI.1922) Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego w Katowicach, został mianowany 1.VII.1922 naczelnikiem Wydziału Przemysłu i Handlu tegoż urzędu. Pracował na tym stanowisku aż do wybuchu drugiej wojny światowej. Dał się poznać jako wybitny i prawy organizator życia gospodarczego, co budziło respekt jego zwierzchnika, sanacyjnego wojewody Śląskiego Michała Grażyńskiego. W odróżnieniu od swego zwierzchnika był zwolennikiem liberalizmu ekonomicznego i wolnej gry sił na rynku pracy przy ścisłym przestrzeganiu polskiego bardzo nowoczesnego prawodawstwa pracy, sprzeciwiał się rygorystycznie stosowanym przez Grażyńskiego zasadom interwencjonizmu państwowego. Realistycznie i na ogół pozytywnie oceniał też rolę kapitału obcego w rozwoju przemysłu ciężkiego na Górnym Śląsku, chociaż z drugiej strony był świadom niebezpieczeństwa dużego uzależnienia gospodarki polskiej od tego kapitału, w szczególności niemieckiego. Dlatego też był konsekwentnym rzecznikiem polonizacji organów władz najważniejszych przedsiębiorstw górnośląskich uzależnionych od niemieckich central finansowych.

Z takim właśnie zadaniem reprezentował od r. 1924 interesy Skarbu Państwa Polskiego w kilku spółkach akcyjnych o kapitale niemieckim, będąc członkiem rad nadzorczych koncernu Zakładów Hohenlohego w Wełnowcu, Śląskich Zakładów Górniczo-Hutniczych "Huta Pokój", Czernickiego Towarzystwa Węglowego i od r. 1938 rady nadzorczej Wspólnoty Interesów S.A. w Katowicach. Efekty polonizowania tych przedsiębiorstw, z przyczyn od Szymona Rudowskiego niezależnych, nie były jednak znaczące. Jednocześnie wchodził w skład dyrekcji przedsiębiorstw państwowych Polska Huta Skarbowa Ołowiu i Srebra w Strzybnicy i Zjednoczonych Fabryk Związków Azotowych w Mościcach i w Chorzowie oraz zasiadał w radzie nadzorczej Banku Śląskiego. W latach 1931-3 był także prezesem Śląskiego Okręgowego Związku Hokeja na Lodzie.
Po wybuchu drugiej wojny światowej Szymon Rudowski na polecenie władz uszedł z kraju, przedostając się przez Rumunię na Węgry. Zmarł 4.XI.1941 w Budapeszcie i tam został pochowany. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

W małżeństwie z Adelą Marią z Gepnerów miał Szymon Rudowski syna Stanisława (1905-1984), inżyniera spawalnictwa, pracownika, a w latach 1945-8 dyrektora "Huty Ferrum" w Katowicach, oraz dwie córki:

1. Halinę, żonę Stanisława Płoskiego architekta [bezdzietni]
2. Krystynę, żonę Szymona Bojanowskiego, inżyniera hutnictwa zamordowanego w Katyniu;
wnuki: a) Michał Bojanowski żonaty z Hanną Świderską , b) Ewa - żona Władysława Buraka.

Enc. Powstań Śląskich, s.321, 450; - Długajczyk E., Górny Śląsk po powstaniach i plebiscycie, Kat. 1977 s. 158; tenże, Sanacja Śląska 1926-1939. Zarys dziejów politycznych, Kat. 1983; Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964; Popkiewicz j., Ryszka F., Przemysł ciężki Górnego Śląska w gospodarce Polski międzywojennej (1922-1939), Opole 1959; - Landau Z., Tomaszewski J., Kapitały obce w Polsce 1918-1939, Materiały i dokumenty, W. 1964; Rocznik informacyjny o spółkach akcyjnych w Polsce 1930, W. 1930 poz. 43,148,162,443; Rocznik polskiego przemysłu i handlu, W.1938 poz. Nr 1253,1444,1455,5016; Wachowiak S., Czasy które przeżyłem. Wspomnienie z lat 1890-1939, W. 1983; - "Technik" 1932 nr 12 s. 224 (fot.); AAN: Prezydium RM, sygn. Cz. VIII 1977, ankieta R-a; Ap w Kat. Naczelna Rada Ludowa, t. 10, k. 26, Urząd Woj. Śląski PH 2995, 3254 a; AP w Kr.: SPK, sygn. 171 k. 137; - Informacje synowej Marii Rudowskiej.
Zbigniew Pustuła

Źródło: Polski Słownik Biograficzny PAN (z drobnymi zmianami i uzupełnieniami T. Blautha)

• « poprz.
• nast. »